دانشگاه و توسعه سیاسی؛ مطالعه موردی: ایران، پس از انقلاب اسلامی 1368-1384

چکیده تحلیل فرآیند دموکراسی و تحکیم توسعه سیاسی در کشورهای مختلف جهان نشان می دهد که بین این فرایند و گسترش کمٌی و توسعه کیفی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در این کشورها رابطه ای نزدیک و معنادار وجود دارد. در این رساله، از منظر فرهنگ سیاسی، نظریه طبقه متوسط جدید (به ویژه جامعه دانشگاهی به عنوان هسته اصلی طبقه متوسط نوین) و انباشت سرمایه اجتماعی به توسعه سیاسی نگریسته می شود. به نظر می رسد که پالایش فرهنگ سیاسی در ایران از مولفه های استبدادی و احترام به خواست های طبقه متوسط جدید، جزء اولین قدم هائی است که می تواند در راه تقویت فرآیند توسعه سیاسی برداشته شود. همچنین بایستی به این مفروض توجه شود که ساخت سیاسی و فرهنگ سیاسی در یک رابطه بازتولید متقابل به شکل گیری یکدیگر منجر می شوند. از میان روش های مناسب برای گردآوری مواد و داده های پژوهش، روش مورد نظر برای این پژوهش، روش کمًی-کیفی می باشد. این انتخاب به طور عمده متأثر از نیاز این موضوع برای مراجعه به آمار رشد کمٌی دانشگاه ها، پس از انقلاب اسلامی ایران و به طور مشخص در بازه زمانی1384- 1368 و همچنین تحلیل و تبیین نسبت این رشد، با شاخص های فرهنگی توسعه سیاسی و رشد طبقه متوسط جدید در ایران می باشد. نتیجه این بررسی بدین صورت ارائه می گردد که نیروهای اجتماعی جدید برخاسته از فرایند آموزشی دانشگاه ها به دلیل برخورداری از سواد و آموزش و همچنین رشد طبقه متوسط جدید، نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی حساس بوده و نیروی جدیدی برای ایجاد تحول و دگرگونی اجتماعی در جامعه به شمار می روند. واژگان کلیدی: دانشگاه، طبقه متوسط جدید، جامعه دانشگاهیان، فرهنگ سیاسی، سرمایه اجتماعی، مشارکت سیاسی، جامعه مدنی، توسعه سیاسی، جمهوری اسلامی ایران